مفهوم رضایت شغلی با دو شکل متفاوت در مطالعات علمی به کار رفته است :

الف- « رضایت شغلی به عنوان متغیر مستقل »

ب- « رضایت شغلی به عنوان متغیر وابسته »

وقتی رضایت شغلی یک متغیر مستقل شد این سئوال طرح می شود که تغییرات در رضایت شغلی چه نتایج و اثراتی بر متغیرهای دیگر مثل کارآیی, بهره وری, کاهش غیبت و ترک شغل و...دارد؟

هنگامی که رضایت شغلی را به عنوان متغیروابسته مطالعه می کنیم این سئوال مطرح می شود که چه متغیرهای, رضایت شغلی را تبیین می کنند. در این جاست که نظریات شغلی طرح می شوند. مشهور است که آغاز تحقیقات سیستماتیک بر پایه تئوری روابط انسانی, در حقیقت به سال 1927 بر می گردد, زمانی که « آلتون مایو» و همکارانش به تحقیق در کارخانه وسترن الکتریک شیکاگو پرداختند و اهمیت روابط انسان در محیط کار و برتری آن بر پاداشهای مادی خاطر نشان کردند. از آن زمان به بعد تحقیقات متعددی در ابعاد مختلف کار و شغل صورت گرفت. ولی به قول وکسلی و یوکی « اگر چه درباره رضایت شغلی پژوهشهای گوناگونی و گسترده ای انجام گرفته و نظریات نسبتا قوی و مبتنی بر واقیت در سطح وسیعی ارائه شده است با این وجود در حال حاضر یک نظریه جامع از رضایت شغلی که بتواند یافته های پژوهشی گوناگون را در خود جمع نماید, وجود ندارد»(wexleyand yuki- 1984p45)