« Cu . فلزي است به رنگ عنابي روشن ميخكي، بسيار نرم، با قابليت هدايت حرارتي الكتريكي خوب. مس و طلا دو فلز منحصراً رنگي هستند. مس ، يكي از چند فلز اصلي محدودي است كه به شكل خالص و به مقدار زياد در طبيعت يافت مي شود و مانند طلا از اولين فلزاتي است كه بشر آنرا شناخته است (...) كليه عمليات سرد كاري، مس را سخت و استحكام كششي آن را افزياش و در عين حال، نرمي آنرا كاهش و قابليت هدايت آن چند درصدي كم مي شود. تا بكاري، نرمي آنرا تجديد و امكان سرد كاري بيشتري را به وجود مي آورد. مس با قلع، سري آلياژهاي مفرغ (Bronze) را تشكيل مي دهد.» (3)

          مس اولين فلزي است كه انسان اوليه آن را براي ساختن وسايل مورد نياز خود به كار گرفت. مس در طبيعت به رنگهاي سبزي مالاكيت، لاجوردي و نيلي، رنگ طلايي كلكو پريت و مس سرخ خالص ديده مي شود. انسان آن عصر با ضربه زدن به مس خالص و سنگهاي آن متوجه تغييرات در شكل آنها شدند و به قابليت چكش خواري و شكل پذيري مس پي بردند. تصوير(6) كاوش هايي كه محققان در ايران به عمل آوردند به اين نتيجه منجر شده است كه دره ها در پايان عصر نوسنگي روبه خشكي گذاردند و مردم ناگزير در دشتها جاي گرفتند كهن ترين نقطه مسكوني كه در اين دشت تشخيص داده اند سيلك در نزديكي كاشان مي باشد. در اين ناحيه كه معمولاً كهن ترين صنايع دستي ايران در آن پيدا شده، آثار فلزي تدريجاً در اواخر هزاره پنجم پيش از ميلاد پديد مي آيند. اين ابزارها از مس چكش خورده درست مي شدند. زيرا مردم آن زمان تازه با خواص فلزات آشنا شده بودند و مي دانستند كه مس نرم و چكش خوار است ولي هنوز با ريخته گري فلزات آشنا نشده بودند. بنابر دستاوردهاي محققين، دو شيء بدست آمده از تپه سيلك در نزديكي كاشان كه عمرشان به 4000 تا 4500 سال پيش از ميلاد مي رسد، به عنوان قديمي ترين اشياء مسي بدست آمده از معدن ايران شناخته شده اند.

          از كاوش هاي انجام شده در تل ابليس كه در كنار رودخانه لاله زار در 100 كيلومتري جنوب غربي كرمان واقع شده است، اشياي مسي يافت شده است كه متعلق به 4083 پيش از ميلاد مي باشد. مردم تل ابليس، در نتيجه نزديكي با معادن مس، از 7000 سال پيش از ميلاد ساخت اشياي مسي و نحوه استفاده از آن را مي دانستند.

          اشياي مسي كه از حاشيه دشت لوت به دست آمده، متعلق به اواخر هزاره چهارم و اوايل هزاره سوم پيش از ميلاد مي باشد. اين اشياء پيشرفت هنر فلزكاري را در هزاره سوم پيش از ميلاد نشان مي دهد.

          بشر با تجاربي كه از پختن سفال بدست آورده بود ريخته گري مس را هم فراگرفت، در اجاقهاي معمولي كه دما از 700 تا 600 درجه سانتيگراد تجاوز نمي كند، احياي سنگهاي اكسيدي و كربنات مس امكان پذير مي باشد. در نتيجه احياي اكسيدهاي فلزات زودتر از ريخته گري و ذوب آنها انجام مي شده.

          ابتدايي ترين روشي كه براي ساختن اشياي مسي از طريق ريخته گري، به كار گرفته شد به اين شكل بود كه ابتدا مس را ذوب مي كردند سپس آنرا بر روي ماسه هاي مسطح مي ريختند و پس از انجماد، آن را به روش چكش كاري به شكل دلخواه در مي آوردند. به تدريج كه تجربه بشر بيشتر و علم او افزون تر گشت، قالبها به ترتيب از ماسه، سنگ و سفال ساخته مي شده اند. قالبهاي ماسه اي فقط يك بار قابل مصرف بوده اند در صورتي كه قالبهاي سفالي، داراي طول عمري مضاعف بوده اند ولي پردوام ترين قالبها ، قالبهاي سنگي بوده اند.